مجله نینتادو
مجله رسمی نینتاندو
مجله رسمی نینتاندو (به انگلیسی: Official Nintendo Magazine) یک مجلهی بریتانیایی و استرالیایی دربارۀ کنسولهای بازی نینتندو دیاس، نینتندو ۳دیاس، وی و وی یو شرکت نینتندو میباشد.
این مجله در ابتدا توسط شرکت ئیامایپی(OCLC 52080622) با عنوان مجلۀ سیستم نینتاندو منتشر میشد که به کنسولهای انئیتی، سوپر نینتندو و گیم بوی میپرداخت. بعدها به نامهای مجلۀ نینتاندو، مجلۀ رسمی نینتاندو و مجلۀ رسمی نینتاندو بریتانیا تغییر کرد. این مجله دوازده سال توسط ئیامایپی منتشر شد تا آنکه امتیازش به فیوچر پیالسی(OCLC 46390444) فروخته شد.
فیوچر پیالسی اولین شمارۀ مجله رسمی نینتاندو را در ۱۶ فرویه ۲۰۰۶ منتشر نمود.
ایمجین افاکس
ایمجین افاکس (به انگلیسی: ImagineFX) مجلهای دربارۀ هنر دیجیتال میباشد که شامل کارگاهها و مصاحبههایی با هنرمندان سبکهای علمی–تخیلی، فانتزی، مانگا، انیمه، گیم و کامیکس میشد.
این مجله از ژانویه ۲۰۰۶ توسط فیوچر پیالسی در باث، بریتانیا منتشر میشود. هنرمندانی چون رایان چرچ، جانی دودل، ماریتن بلند و هنینگ لودویسگن با ایمجین افاکس همکاری میکنند. این مجله به همراه یک دیویدی فروخته میشود که در آن فایلهای آموزشی، آثار خوانندگان، دموی نرمافزارها، فونتهای مجانی، تکسچرها، عکسها و قلموهای فوتوشاپ موجود است.
تریدی وورلد
تریدی وورلد یا دنیای سهبعدی (به انگلیسی: 3D World) یک مجله و وبگاه اینترنتی منتشر شده توسط فیوچر پیالسی میباشد که بر روی پویانمایی، جلوههای بصری، طراحی بازیهای ویدئویی، تصویرپردازی و تجسم معماری متمرکز است. تریدی وورلد هر چهار هفته یکبار چاپ شده و در بریتانیا، آمریکا، اروپا، استرالیا، نیوزلند، آفریقای جنوبی و چندین کشور دیگر به فروش میرسد. این مجله همچنین در فرمت دیجیتال برای تبلتها ارائه میشود.
رجیستر
رجیستر (به انگلیسی: The Register) وبگاهی بریتانیایی است که به اخبار فناوری میپردازد. این وبگاه در سال ۱۹۹۴ توسط جان لتیس و مایک ماگی به عنوان یک خبرنامه با نام «اتصال ارزان» راهاندازی شد. مایک ماگی در سال ۲۰۰۱ رجیستر را به دلیل پرداختن بیش از حد وبگاه به بخش نرمافزار و غفلت از بخش سختافزار ترک کرد و وبگاه اینکوایر را دایر کرد.
تکآی
تکآی (به انگلیسی: TechEye) یک وبگاه خبری و تبادل نظر مرتبط با تکنولوژی است. این وبگاه در ژانویه سال ۲۰۱۰ توسط مایک مگی، James Crowley و آین رادرفورد بوجود آمده است. تکآی یکی از آخرین سایت خبری است که توسط مایک مگی، روزنامهنگار بریتانیایی افتتاح شده است. مگی در سال ۱۹۹۴ سایت رجیستر، در سال ۲۰۰۱ سایت اینکوییرر و در سال ۲۰۱۳ هم سایت چنلآی را پایهگذاری کرده بود.
ادوکیت
ادوُکِیت (به انگلیسی: The Advocate) مجلهای آمریکایی به زبان انگلیسی است که به صورت ماهیانه منتشر میشود و اخبار و موضوعهای مرتبط با دگرباشی جنسی را پوشش میدهد. نخستین شماره از آن در سال ۱۹۶۷ و در شهر لسآنجلس منتشر شد.
پاک
پاک (به انگلیسی: Puck) نخستین مجلهٔ موفق طنز در ایالات متحده بود که از سال ۱۸۷۱ تا ۱۹۱۸ منتشر میشد و کارتونها و کاریکاتورها و طنزهای سیاسی رنگی را چاپ میکرد.
پشم زرین
پشم زرین (به روسی: Золотое руно) نام ماهنامهای بود به زبان روسی که بین سالهای ۱۹۰۶ الی ۱۹۰۹ منتشر میشد. این ماهنامه به وسیله یک نقاش ثروتمند روسی به نام نیکلای ریابوشینسکی در مسکو منتشر میشد. این نشریه به معرفی آثار هنرمندان پیرو مکتب نمادگرایی میپرداخت.
پیسی فرمت
پیسی فرمت (به انگلیسی: PC Format) یک مجلهی بریتانیایی است که توسط شرکت فیوچر پیالسی منتشر میشود. این مجله که از سال ۱۹۹۱ چاپ میشود، شامل مقالاتی پیرامون بازیهای رایانهای، سرگرمیها، نحوۀ کار با نرمافزارها و سختافزارها است. معمولاً پیسی در پیسی فرمت نماد رایانههایی با سیستم عامل مایکروسافت ویندوز میباشد؛ هر چند گاهی اوقات به دیگر رایانهها هم اشارهای میشود.
پیسی گیمر
پیسی گیمر (به انگلیسی: PC Gamer) یک مجله بریتانیایی است که از سال ۱۹۹۳ چاپ شده و دربارۀ بازیهای رایانهای میباشد. این مجله هر ماه و توسط شرکت فیوچر پیالسی چاپ میشود. پیسی گیمر در مناطق مختلف جهان یافت میشود اما نسخههای بریتانیایی و آمریکاییاش پرفروشترینها هستند. این مجله شامل اخبار صنعت بازیهای ویدئویی، پیشبررسی بازیهای جدید، بررسی بازیهای جدید و پرطرفدار و دیگر مسائل سختافزاری و اصلاحات میشود.تریاثلون پلاس
تریاثلون پلاس (به انگلیسی: Triathlon Plus) یک ماهنامه ورزشی میباشد که توسط فیوچر پیالسی در بریتانیا چاپ میشود. این مجله که از مه ۲۰۰۹ شروع به فعالیت کرده است، شامل اخبار، خصوصیتها، راهنماییهای مربی، و راهنمای خریداران میباشد. بر اساس وبگاه، از مارس ۲۰۱۰، الیزابت هافتون سردبیر تریاثلون پلاس بوده اما گاردین از مت برت، سردبیر سابق ماونتین بایکینگ یوکی و سایکلینگ پلاس، به عنوان سردبیر این مجله نام برده است.
تی۳
تی۳ یا تیتری (به انگلیسی: T3) مجلهای بریتانیایی در حوزۀ ابزارکها، گیزموها و دیگر فناوریها میباشد. تی۳ در ابتدا مخفف فناوری فردا در امروز (به انگلیسی: Tomorrow's Technology Today) بود اما امروزه نه بر روی مجله و نه در وبسایت این جمله به چشم نمیخورد و تنها با عنوان تی۳ یا تی۳داتکام شناخته میشود. بر اساس میزان فروش، این مجله رتبۀ دوم را در میان مجلات رایانهای بریتانیا به دست آورده است. تی۳ هماکنون در بیش از ۲۰ کشور چاپ میشود که در هر کشور محتوای آن متفاوت است.
داتنت
داتنت (به انگلیسی: net.) مجلهو وبسایتی بریتانیایی در حوزۀ انترنت و رایانه میباشد. این مجله که از سال ۱۹۹۴ شروع به کار نموده است، هر چهار هفته یکبار یک شماره را منتشر میکند (هر سال ۱۳ شماره). مخاطبان اولیۀ داتنت کاربران معمولی اینترنت بود اما با گذشت زمان این مجله مخصوص طراحان وب آماتور و حرفهای شد. در سال ۲۰۱۱ نیز اولین شماره از این مجله در فرمت دیجیتال برای تبلتها آماده شد.
دانشنامه زمین
دانشنامهٔ زمین (به انگلیسی: Encyclopedia of Earth) (مخفف EoE) یک مرجع الکترونیکی و دانشنامه برخط در مورد زمین، محیطهای طبیعی و تعامل آن با جامعه است. این دانشنامه مجموعهای از مقالات نوشتهشده توسط محققان، متخصصان، معلمان، و دیگر کارشناسان تاییدشده میباشد، که با یکدیگر همکاری میکنند و مقالههای یکدیگر را بهبود میبخشند. مقالهها بیشتر برای به دانشآموزان، معلمان، دانشمندان و عموم مردم نوشته میشود؛ از اینرو به زبانی غیر فنی نوشتهمیشوند.
رووو بلانش
رووو بلانش (به فرانسوی: La Revue Blanche) نام مجلهای پیشرو که به کوشش برادران ناتانسون در فرانسه انتشار یافت. این نشریه بین سالهای ۱۸۸۹ تا ۱۹۰۳ فعالیت داشت. رووو بلانش سخنگوی نیمه رسمی سمبولیستها بود. مارسل پروست و آلفره ژاری از نویسندگان مجله رووو بلانش بودند.
علوم و فناوری اطلاعات
فصلنامهٔ علوم و فناوری اطلاعات ( علوم اطلاعرسانی سابق )، از پرسابقهترین نشریات حوزهٔ علوم کتابداری و اطلاعرسانی در ایران بهشمار میآید که از سال ۱۳۵۱ تاکنون ( به استثنا یک وقفه ۶ ساله در فاصله سالهای ۱۳۷۱-۱۳۶۵ )، منتشر میگردد.
نخستین شمارهٔ این نشریه با نام «نشریهٔ فنی مرکز مدارک علمی» در مهرماه سال ۱۳۵۱ منتشر گردید و انتشار آن با تغییر نام به «فصلنامهٔ علوم اطلاعرسانی» و در نهایت به «فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات» ادامه یافت. همانگونه که از عنوان مجله برمیآید، به شکل "فصلنامه" منتشر میگردد. شماره استاندارد بینالمللی پیایندهای فصلنامه 5206-1735 است. هماکنون دکتر سیدرحمتالله فتاحی سردبیری فصلنامه را برعهده دارند.
اساسیترین هدف این نشریه، تبادل یافته و دستاوردهای پژوهشی در حوزه اطلاعات و اطلاعرسانی و ایجاد بستری مناسب جهت انتشار گزارش پژوهشهایی در حوزههای کتابداری و اطلاعرسانی، فناوری اطلاعات و علوم اطلاعات است. این فصلنامه توسط پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران (مرکز اطلاعات علمی ایران/ایرانداک سابق) منتشر میگردد.
فست کار (مجله)
فست کار (به انگلیسی: Fast Car) یک ماهنامه بریتانیایی است که توسط شرکت فیوچر پیالسی در باث منتشر میشود. این مجله پیرامون اتومبیل بوده و به فرهنگ اتومبیل و بازار آن میپردازد.
این مجله کار خود را از آوریل ۱۹۹۸ در اورپینگتون، کنت توسط شرکت انتشارات سکیوریتی تحت عنوان پاور اند استایل آغاز کرد.
فورتزا میلان
فورتزا میلان(به ایتالیایی: Forza Milan) نام مجلهای ورزشی است که بصورت ماهانه پیرامون باشگاه میلان منتشر میشود. مطالب این مجله درباره بازیکنان تیم اصلی و جوانان میلان و همچنین کارمندان این تیم ایتالیایی است.
کامپیوتر میوزیک (مجله)
کامپیوتر میوزیک (به انگلیسی: Computer Music) مجلهای بریتانیایی در حوزۀ موسیقی دیجیتال تولید شده در رایانه میباشد. هر شماره از این مجله به همراه یک دیویدی به فروش میرسد که در آن نمونه آهنگ، افزایه صوتی، آموزش، دموی نرمافزارها و چندین مطلب مرتبط دیگر وجود دارد.
گیمزمستر
گیمزمستر (به انگلیسی: GamesMaster (magazine)) مجلهای بریتانیایی پیرامون رایانه و بازیهای رایانهی است که توسط فیوچر پیالسی منتشر میشود. این مجله پرفروشترین مجلۀ بازیهای رایانهای بریتانیا بود و همکنون از خواهر خود، ادج پیشی گرفته است.
ماکسیم (مجله)
ماکسیم یک مجله بینالمللی مخصوص مردان است که در انگلستان واقع شده است. این مجله از عکسهای نه چندان برهنه بازیگران محبوب، خوانندگان و مدلهای زن استفاده میکند. ماکسیم در ایالات متحده با ۲٫۵ میلیون خواننده جزو پیشروان این صنعت محسوب میشود.
مجله رسمی نینتاندو
مجله رسمی نینتاندو (به انگلیسی: Official Nintendo Magazine) یک مجلهی بریتانیایی و استرالیایی دربارۀ کنسولهای بازی نینتندو دیاس، نینتندو ۳دیاس، وی و وی یو شرکت نینتندو میباشد.
این مجله در ابتدا توسط شرکت ئیامایپی(OCLC 52080622) با عنوان مجلۀ سیستم نینتاندو منتشر میشد که به کنسولهای انئیتی، سوپر نینتندو و گیم بوی میپرداخت. بعدها به نامهای مجلۀ نینتاندو، مجلۀ رسمی نینتاندو و مجلۀ رسمی نینتاندو بریتانیا تغییر کرد. این مجله دوازده سال توسط ئیامایپی منتشر شد تا آنکه امتیازش به فیوچر پیالسی(OCLC 46390444) فروخته شد.
فیوچر پیالسی اولین شمارۀ مجله رسمی نینتاندو را در ۱۶ فرویه ۲۰۰۶ منتشر نمود.
مک لایف
مک|لایف (به انگلیسی: Mac|Life) یک ماهنامه آمریکایی میباشد که توسط شرکت فیوچر پیالسی منتشر شده و بر روی رایانههای شخصی مکینتاش و دیگر محصولات مربوط به آن از جمله آیفون و آیپاد، متمرکز است. بین سپتامبر ۱۹۹۶ الی فوریه ۲۰۰۷، این مجله با عنوان مکادیکت منتشر میشد.
مکفرمت
مک فرمت (به انگلیسی: MacFormat) بزرگترین مجلهی بریتانیا برای کاربران مکینتاش میباشد. این مجله که هر ماه توسط شرکت فیوچر پیالسی منتشر میشود، از سال ۱۹۹۳ کار خود را شروع کرده است.
ناتس (مجله)
ناتز (به انگلیسی: Nuts) یک مجله بینالمللی مخصوص مردان است که در انگلستان واقع شده است. این مجله هر سهشنبه (در اصل هر پنجشنبه) منتشر میشود. شعار تبلیغاتی ناتز، زمانی که شما واقعاً به یک چیز بامزه نیاز دارید است. این مجله همچنین از سپتامبر ۲۰۰۷ یک تلویزیون با عنوان ناتز تیوی راه اندازی کرده است. این شبکه از ژانویه ۲۰۰۸ به روی ماهواره رفت.
هفتهنامه شونن جامپ
هفتهنامه شونن جامپ نام یک مجله مانگا است که از سال ۱۹۶۸ در ژاپن، توسط انتشارات شوئیشا منتشر میشود. از جمله مانگاهای سرشناسی که در این مجله منتشر میشوند میتوان به بلزباب، بلیچ، گینتاما، ناروتو، وان پیس و هانتر × هانتر اشاره کرد.
مطبوعات
مطبوعات از ریشه طبع به معنای چاپ است و مشتمل بر هر چیزیاست که بر روی کاغذ به چاپ برسد.
تاریخ مطبوعات در ایران
مطبوعات در ایران تاریخی پرفراز ونشیب را طی کردهاند. نزدیک به یک صدوهفتادسال از تاریخ نخستین روزنامه در ایران میگذرد؛ اما به نظر میرسد مسائل، نیازها، آسیبها و نفاط ضعف حوزه مطبوعات، همچنان دچار تسلسل تکرار یا دورمعیوب است.
تاریخچه مطبوعات در ایران
الف: مطبوعات در ایران از آغاز تا پیروزی انقلاب مشروطه ب: مطبوعات ایران از پیروزی انقلاب مشروطه تا شهریور ۱۳۲۰ ج: مطبوعات ایران ازسال ۱۳۲۰ تا سال ۱۳۳۲ د: مطبوعات ایران از سال ۱۳۳۲ تا پیروزی انقلاب اسلامی ه: مطبوعا ت ایران از پیروزی انقلاب اسلامی تا اکنون
اولین روزنامه نگار ایران
بیشک (محمدصالح شیرازی کازرانی) با نشریه کاغذ اخبار به عنوان اولین روزنامهنگار ایرانی نام خود را در تاریخ مطبوعات جاودانه کردهاست.
اولین مجله
سابقه چاپ اولین مجله در ایران به دوره قاجار و مجلهای به نام (فلاحت مظفری) بر میگردد که محتویات آن درباره کشاورزی است. این مجله در سال ۱۳۱۸ قمری برابر با ۱۹۰۰ میلادی از سوی (اداره کل فلاحت) به چاپ رسید. با توجه به این مجله، فلاحت شاید عنوان اولین مجله را یدک میکشد اما به طور کلی اولین مجله سراسری ایران که مورد توجه عموم قرار گرفت و خوانندههای بیشماری داشت مجله (اطلاعات هفتگی) است.
اولین مجله رنگی
اطلاعات ماهانه (۱۳۲۷ شمسی). این مجله برای نخستین بار در ایران روی جلد مجله عکسهای تمامرنگی چاپ کرد
روزنامه
روزنامه نشریهای است که به طور مرتب و منظم تهیه، چاپ و پخش میشود و بی هیچ قید و شرطی در دسترس مردم قرار میگیرد. روزنامه نه بیانیه است و نه اطلاعیه و برای روشن ساختن افکار مردم بلکه به نشر اخبار و اطلاعات در زمینههای گوناگون و انتقاد و صلاحاندیشی در امور عمومی میپردازد.
پیدایش روزنامهها
در سده ۱۸ جزوهها و اوراق اطلاعاتی برای نخستین بار در اروپا؛ به طور روزانه، چاپ و پخش میشد. پس از پایان سده ۱۹ تعداد خوانندگان روزنامههای اروپایی افزایش یافت و به هزاران یا میلیونها نفر رسید. روزنامههای اولیه بسیاری از انواع اطلاعات را در قطعی محدود و قابل تکثیر جای میدادند. روزنامهها اطلاعاتی را درباره امور جاری، سرگرمی و آگهی در یکجا ارائه میکردند.
چاپ مطبوعات روزانه ارزان در ایالات متحده آمریکا، به سال ۱۸۹۲ میلادی باز میگردد. این روزنامهها نخست فقط در شهر نیویورک توزیع میشد، اما پس از مدتی در تمام شهرهای بزرگ شرق آمریکا توزیع گردید. در نخستین سالهای سده ۲۰، روزنامههای شهری یا منطقهای پدیدار شد که اکثر مناطق ایالات متحده آمریکا را پوشش میداد. در دوران مهاجرت انبوه، روزنامههای بسیاری به زبانهای خارجی در آمریکا منتشر گردید. در سال ۱۹۱۱، نود و هفت روزنامه به زبان آلمانی در شهرهای غربی و شمال شرق آمریکا منتشر میشد.
نخستین روزنامههای معتبر نیویورک تایمز و لندن تایمز بودند. در دیگر کشورهای اروپایی، این دو روزنامه به عنوان الگو مورد توجه قرار میگرفتند. روزنامههای بخش ممتاز بازار تبدیل به نیروی سیاسی عمدهای شدند.
در سال ۱۹۶۰ هر روز در انگلستان بیش از یک روزنامه به ازای هر خانواده به فروش میرسید؛ به طور متوسط ۱۱۲ روزنامه برای هر ۱۰۰ خانواده، اما این نسبت از آن پس پیوسته کاهش یافتهاست. امروزه کمتر از ۹۰ روزنامه برای هر ۱۰۰ خانواده به فروش میرسد.
کشورهای اروپایی، هر کدام تعدادی روزنامههای سراسری، خصوصی و دولتی دارند. روزنامههای اروپا اغلب دیدگاههای سیاسی متفاوتی دارند، موضوعات متفاوتی را دربر میگیرند و امکان انتخاب برای خواننده فراهم میکنند. در آمریکا، همچنان انتشار روزنامههای محلی به صورت یک پیشه انحصاری درآمدهاست. اگر چه روزنامهها در آمریکا محلی هستند، اما به هیچ وجه تماماً در مالکیت افراد محلی قرار نمیگیرند. بیش از ۷۰ درصد این روزنامهها به وسیله شرکتهای انتشاراتی زنجیرهای کنترل میشوند. در بعضی از این روزنامهها، همانند بسیاری از روزنامههای اروپا، مالکان خط مشیها و سیاستهای سرمقالهها را تعیین میکنند و سردبیران و روزنامهنگاران خود را به پیروی از این سیاستها متعهد میدانند. در زنجیره روزنامههای هرست، هر روز چندین سرمقاله برای سردبیران هشت روزنامه عمده فرستاده میشود، که بعضی از آنها باید مورد استفاده واقع شوند، در حالی که بعضی دیگر میتوانند مورد استفاده قرار گیرند.
بسیاری از دولتها اقدام به جلوگیری تملک روزنامهها به وسیله شرکتهای زنجیرهای بزرگ کردهاند تا تلاش کردهاند موازنه سیاسی را به مطبوعات تحمیل کنند.در سال ۱۹۷۰ در نروژ، برنامهای برای متعادل کردن سرمایهگذاری میان روزنامههایی که نماینده جناحهای مختلف سیاسی بودند آغاز گردید، و بیشتر اجتماعات محلی در آن کشور تنها دو یا چند روزنامه دارند که دیدگاههای گوناگون را در مورد اخبار ملی و بینالمللی ارائه میکنند.
با ظهور اینترنت و کتاب الکترونیکی به تدریج تعداد روزنامهها افزایش یافته و از شمارگان آنها کاسته میشود. فناوری جدید چاپ و تولید روزنامهها را بسیار آسانتر از گذشته ساختهاست.
نخستین روزنامههای به زبان فارسی
واژه «روزنامه» در متون کهن فارسی به کار رفتهاست و منظور از آن، بیان رویدادهای مهم درباره پادشاهان و شرح زندگانی وزیران و بزرگان بوده و در یک نسخه منتشر میشدهاست.
این واژه تا روزگار آغازین دوره قاجار نیز به همین مفهوم بودهاست، چنانکه مجموعههایی از این روزنامهها در زبان فارسی موجود است که آخرین مجموعه مستقل از این نوع، روزنامه میرزامحمد کلانتر شیراز در شرح رویدادهای زندیان، و روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه است.
در دوره قاجاری در معنی واژه روزنامه تغییری پدید آمد. به گزارشهای وقایعنگاران دولتی که از شهرستانها اخبار جاری را به دولت مرکزی مینوشتند نیز روزنامه گفته میشد.
نزدیک به شصت سال پیش از چاپ نخستین مطبوعات در ایران و همعصر با زندیان، در سده ۱۸ (میلادی)، چاپ مطالب به زبان فارسی در روزنامههای هند و سپس انتشار روزنامههای تمام فارسی در آن کشور آغاز شده بود. از جملهٔ این روزنامهها، میتوان سلطانالاخبار، جام جهاننما و سراجالاخبار را نام برد. اسدالله خان غالب، شاعر نامور پارسیسرای آن زمان در سراجالاخبار شعرهایش را به چاپ میرساند. نخستین نشریه استان گلستان که به صورت هفته نامه بودبنام"هفته نامه نیمروز" واکنون بنام"روزنامه گلستان نو"به صاحب امتیازی ومدیرمسولی"محمدآذری سیستانی"منتشر شدکه در چهار زمینه اجتماهی,سیاسی,ورزشی وفرهنگی با رویکرد خبری وتحلیلی منتشر شد
پیشینهٔ روزنامه در خاورمیانه
نخستین روزنامه خاورمیانه در سال ۱۸۲۸ هم زمان با سلطنت محمدعلی پاشا در مصر منتشر شد و نامش «الوقایع المصریه» بود. سه سال پس از آن روزنامهای ترکی به نام «تقویم وقایع» منتشر گردید و هشت سال بعد در ایران روزنامه «کاغذ اخبار» (ترجمه کلمه Newspaper) به اهتمام میرزا صالح شیرازی یکی از نخستین دانشجویان اعزامی به اروپا انتشار یافت.
بازار روزنامهها در آستانه انقلاب مشروطه رونق گرفت. رنه گروسه یکی از خاورشناسان مینویسد: «رستاخیز ملت ایران در آغاز قرن بیستم رستاخیز ادبی بود که بیشتر از طریق روزنامهها متجلی گردید.»
یک سال پس از انقلاب (۱۲۸۶ خورشیدی-۱۹۰۷ (میلادی) ) هشتاد و چهار روزنامه در ایران منتشر میشد، نفوذ این روزنامهها بر افکارعمومی به قدری بود که میرزا آقاخان کرمانی و جهانگیرخان صوراسرافیل دوتن از روزنامهنگاران نامی آن روزگار توسط محمدعلی شاه قاجار به جوخه اعدام سپرده شدند. فشار بر روزنامهها در دوران رضاشاه نیز ادامه پیدا کرد، در این دوران هم میرزاده عشقی و فرخی یزدی بر سر این کار جان باختند.
درخشانترین دوران مطبوعات ایران دهه ۱۳۲۰ بود که فضای باز سیاسی رشدی بی سابقه را در روزنامهها پدید آورد. تنها در طول سالهای ۲۰ تا ۲۶ تعداد ۴۶۴ نشریه منتشر میشد که ۴۳۳ عنوان به فارسی و بقیه به زبانهای ارمنی، ترکی، کردی، انگلیسی، فرانسوی، روسی و لهستانی بود.
این روزنامهها امور داخلی را با نهایت آزادی مورد بحث قرار میدادند، (امورخارجی توسط متفقین سانسور میشد) اکثر این روزنامهها نیز از انقلاب اجتماعی دم میزدند و حمله به حکومت را وظیفه خود میدانستند. اما پس از کودتای ۱۳۳۲ روزنامهها در ایران در محاقی طولانی افتادند که تا امروز ادامه دارد. در دوران پهلوی تنها نشریهای که گاه خشم شاه را بر میانگیخت نشریه توفیق بود و جز در دو دوره کوتاه؛ یکی پس از انقلاب اسلامی در سالهای ۱۳۶۰-۱۳۵۷ و دیگری پس از ریاست جمهوری محمد خاتمی در سالهای ۷۷ و ۷۸ مطبوعات ایران همواره از انعکاس آزادانۀ اخبار و انتقاد از حکومت محروم بودهاند.
مطبوعات در قانون ایران
قوانین مطبوعاتی در ایران از اولین قانون مصوب محرم ۱۳۲۶ قمری تاکنون در پی محدود کردن آزادیهای مصرَّح درقانون اساسی بودهاند. هرچند قانون اساسی مشروطه و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هر دو بر آزادی مطبوعات تأکید داشتهاند:
(...غیر از کتب ظلال و مواد مضر به دین مبین... – قانون اساسی مشروطه اصل بیستم)
(...مگرآنکه مخل به مبانی اسلام یا حقوق عمومی باشد...- قانون اساسی جمهوری اسلامی اصل بیست وچهارم)
هر دو قانون نیز رسیدگی به جرایم مطبوعاتی را همچون جرایم سیاسی به هیئت منصفه واگذار کردهاند.
نشریه
نشریه ، به اثری گفته میشود که به طور دورهای نسخه ی جدیدی از آن منتشر میگردد. مثال ساده آن نشریات، روزنامهها و مجلهها هستند. روزنامهها معمولاً روزانه و مجلهها هفتگی یا ماهیانه منتشر میگردند.
نشریهها معمولاً با استفاده از شماره استاندارد بینالمللی پیایندها (شاپا) نمایه میشوند.
اینترنت
اینترنت (به انگلیسی: Internet) (مخفف interconnected networks شبکههای به هم پیوسته) را باید بزرگترین سامانهای دانست که تاکنون به دست انسان طرّاحی، مهندسی و اجرا گردیدهاست. ریشهٔ این شبکهٔ عظیم جهانی به دههٔ ۱۹۶۰باز میگردد که سازمانهای نظامی ایالات متّحدهٔ آمریکا برای انجام پروژههای تحقیقاتی برای ساخت شبکهای مستحکم، توزیع شده و باتحمل خطا سرمایهگذاری نمودند. این پژوهش به همراه دورهای از سرمایهگذاری شخصی بنیاد ملی علوم آمریکا برای ایجاد یک ستون فقرات جدید، سبب شد تا مشارکتهای جهانی آغاز گردد و از اواسط دههٔ ۱۹۹۰، اینترنت به صورت یک شبکهٔ همگانی و جهانشمول در بیاید. وابسته شدن تمامی فعّالیتهای بشر به اینترنت در مقیاسی بسیار عظیم و در زمانی چنین کوتاه، حکایت از آغاز یک دوران تاریخیِ نوین در عرصههای گوناگون علوم، فنّآوری، و به خصوص در نحوه تفکّر انسان دارد. شواهد زیادی در دست است که از آنچه اینترنت برای بشر خواهد ساخت و خواهد کرد، تنها مقدار بسیار اندکی به واقعیت درآمدهاست.
اینترنت سامانهای جهانی از شبکههای رایانهای بهم پیوستهاست که از پروتکلِ «مجموعه پروتکل اینترنت» برای ارتباط با یکدیگر استفاده مینمایند. به عبارت دیگر اینترنت، شبکهٔ شبکه هاست که از میلیونها شبکه خصوصی، عمومی، دانشگاهی، تجاری و دولتی در اندازههای محلی و کوچک تا جهانی و بسیار بزرگ تشکیل شدهاست که با آرایه وسیعی از فناوریهای الکترونیکی و نوری به هم متصل گشتهاند. اینترنت در برگیرنده منابع اطلاعاتی و خدمات گسترده ایست که برجستهترین آنها وب جهانگستر و رایانامه میباشند. سازمانها، مراکز علمی و تحقیقاتی و موسسات متعدد، نیازمند دستیابی به شبکه اینترنت برای ایجاد یک وبگاه، دستیابی از راه دور ویپیان، انجام تحقیقات و یا استفاده از سیستم رایانامه، میباشند. بسیاری از رسانههای ارتباطی سنتی مانند تلفن و تلویزیون نیز با استفاده از اینترنت تغییر شکل دادهاند ویا مجدداً تعریف شدهاند و خدماتی جدید همچون صدا روی پروتکل اینترنت و تلویزیون پروتکل اینترنت ظهور کردند. انتشار روزنامه نیز به صورت وبگاه، خوراک وب و وبنوشت تغییر شکل دادهاست. اینترنت اشکال جدیدی از تعامل بین انسانها را از طریق پیامرسانی فوری، تالار گفتگو و شبکههای اجتماعی بوجود آوردهاست.
در اینترنت هیچ نظارت مرکزی چه بر امور فنّی و چه بر سیاستهای دسترسی و استفاده وجود ندارد. هر شبکه تشکیل دهنده اینترنت، استانداردهای خود را تدوین میکند. تنها استثنا در این مورد دو فضای نام اصلی اینترنت، نشانی پروتکل اینترنت و سامانه نام دامنه است که توسط سازمانی به نام آیکان مدیریت میشوند. وظیفه پی بندی و استاندارد سازی پروتکلهای هستهای اینترنت، IPv4 و IPv6 بر عهده گروه ویژه مهندسی اینترنت است که سازمانی بینالمللی و غیرانتفاعی است و هر فردی میتواند در وظایفشان با آن مشارکت نماید.
واژهشناسی
در زبان انگلیسی واژهٔ Intrnet هنگامی که به شبکه جهانی مبتنی بر پروتکل IP اطلاق میگردد، با حرف بزرگ در اول کلمه، نوشته میشود.
در رسانهها فرهنگ عامه، گاه با اینترنت به صورت یک مقوله عمومی و مرسوم برخورد کرده و آن را با حرف تعریف و به صورت حروف کوچک مینگارند(the internet)
در برخی منابع بزرگ نوشتن حرف اول را به دلیل اسم بودن آن جایز میدانند نه برای صفت بودن این واژه.
واژهٔ لاتین the Internet چنانچه به شبکهٔ جهانی اینترنت اشاره کند، اسم خاص است و حرف اوّلش با حروف بزرگ آغاز میشود(I). اگر حرف اوّل آن کوچک باشد میتواند به عنوان شکل کوچک شده کلمه Internetwork برداشت شود که به معنی میان شبکه است. واژه "ابر" نیز به صورت استعاری، به ویژه در ادبیات رایانش ابری و نرمافزار به عنوان سرویس، برای اشاره به اینترنت به کار میرود.
مجله رسمی نینتاندو (به انگلیسی: Official Nintendo Magazine) یک مجلهی بریتانیایی و استرالیایی دربارۀ کنسولهای بازی نینتندو دیاس، نینتندو ۳دیاس، وی و وی یو شرکت نینتندو میباشد.
این مجله در ابتدا توسط شرکت ئیامایپی(OCLC 52080622) با عنوان مجلۀ سیستم نینتاندو منتشر میشد که به کنسولهای انئیتی، سوپر نینتندو و گیم بوی میپرداخت. بعدها به نامهای مجلۀ نینتاندو، مجلۀ رسمی نینتاندو و مجلۀ رسمی نینتاندو بریتانیا تغییر کرد. این مجله دوازده سال توسط ئیامایپی منتشر شد تا آنکه امتیازش به فیوچر پیالسی(OCLC 46390444) فروخته شد.
فیوچر پیالسی اولین شمارۀ مجله رسمی نینتاندو را در ۱۶ فرویه ۲۰۰۶ منتشر نمود.
ایمجین افاکس
ایمجین افاکس (به انگلیسی: ImagineFX) مجلهای دربارۀ هنر دیجیتال میباشد که شامل کارگاهها و مصاحبههایی با هنرمندان سبکهای علمی–تخیلی، فانتزی، مانگا، انیمه، گیم و کامیکس میشد.
این مجله از ژانویه ۲۰۰۶ توسط فیوچر پیالسی در باث، بریتانیا منتشر میشود. هنرمندانی چون رایان چرچ، جانی دودل، ماریتن بلند و هنینگ لودویسگن با ایمجین افاکس همکاری میکنند. این مجله به همراه یک دیویدی فروخته میشود که در آن فایلهای آموزشی، آثار خوانندگان، دموی نرمافزارها، فونتهای مجانی، تکسچرها، عکسها و قلموهای فوتوشاپ موجود است.
تریدی وورلد
تریدی وورلد یا دنیای سهبعدی (به انگلیسی: 3D World) یک مجله و وبگاه اینترنتی منتشر شده توسط فیوچر پیالسی میباشد که بر روی پویانمایی، جلوههای بصری، طراحی بازیهای ویدئویی، تصویرپردازی و تجسم معماری متمرکز است. تریدی وورلد هر چهار هفته یکبار چاپ شده و در بریتانیا، آمریکا، اروپا، استرالیا، نیوزلند، آفریقای جنوبی و چندین کشور دیگر به فروش میرسد. این مجله همچنین در فرمت دیجیتال برای تبلتها ارائه میشود.
رجیستر
رجیستر (به انگلیسی: The Register) وبگاهی بریتانیایی است که به اخبار فناوری میپردازد. این وبگاه در سال ۱۹۹۴ توسط جان لتیس و مایک ماگی به عنوان یک خبرنامه با نام «اتصال ارزان» راهاندازی شد. مایک ماگی در سال ۲۰۰۱ رجیستر را به دلیل پرداختن بیش از حد وبگاه به بخش نرمافزار و غفلت از بخش سختافزار ترک کرد و وبگاه اینکوایر را دایر کرد.
تکآی
تکآی (به انگلیسی: TechEye) یک وبگاه خبری و تبادل نظر مرتبط با تکنولوژی است. این وبگاه در ژانویه سال ۲۰۱۰ توسط مایک مگی، James Crowley و آین رادرفورد بوجود آمده است. تکآی یکی از آخرین سایت خبری است که توسط مایک مگی، روزنامهنگار بریتانیایی افتتاح شده است. مگی در سال ۱۹۹۴ سایت رجیستر، در سال ۲۰۰۱ سایت اینکوییرر و در سال ۲۰۱۳ هم سایت چنلآی را پایهگذاری کرده بود.
ادوکیت
ادوُکِیت (به انگلیسی: The Advocate) مجلهای آمریکایی به زبان انگلیسی است که به صورت ماهیانه منتشر میشود و اخبار و موضوعهای مرتبط با دگرباشی جنسی را پوشش میدهد. نخستین شماره از آن در سال ۱۹۶۷ و در شهر لسآنجلس منتشر شد.
پاک
پاک (به انگلیسی: Puck) نخستین مجلهٔ موفق طنز در ایالات متحده بود که از سال ۱۸۷۱ تا ۱۹۱۸ منتشر میشد و کارتونها و کاریکاتورها و طنزهای سیاسی رنگی را چاپ میکرد.
پشم زرین
پشم زرین (به روسی: Золотое руно) نام ماهنامهای بود به زبان روسی که بین سالهای ۱۹۰۶ الی ۱۹۰۹ منتشر میشد. این ماهنامه به وسیله یک نقاش ثروتمند روسی به نام نیکلای ریابوشینسکی در مسکو منتشر میشد. این نشریه به معرفی آثار هنرمندان پیرو مکتب نمادگرایی میپرداخت.
پیسی فرمت
پیسی فرمت (به انگلیسی: PC Format) یک مجلهی بریتانیایی است که توسط شرکت فیوچر پیالسی منتشر میشود. این مجله که از سال ۱۹۹۱ چاپ میشود، شامل مقالاتی پیرامون بازیهای رایانهای، سرگرمیها، نحوۀ کار با نرمافزارها و سختافزارها است. معمولاً پیسی در پیسی فرمت نماد رایانههایی با سیستم عامل مایکروسافت ویندوز میباشد؛ هر چند گاهی اوقات به دیگر رایانهها هم اشارهای میشود.
پیسی گیمر
پیسی گیمر (به انگلیسی: PC Gamer) یک مجله بریتانیایی است که از سال ۱۹۹۳ چاپ شده و دربارۀ بازیهای رایانهای میباشد. این مجله هر ماه و توسط شرکت فیوچر پیالسی چاپ میشود. پیسی گیمر در مناطق مختلف جهان یافت میشود اما نسخههای بریتانیایی و آمریکاییاش پرفروشترینها هستند. این مجله شامل اخبار صنعت بازیهای ویدئویی، پیشبررسی بازیهای جدید، بررسی بازیهای جدید و پرطرفدار و دیگر مسائل سختافزاری و اصلاحات میشود.تریاثلون پلاس
تریاثلون پلاس (به انگلیسی: Triathlon Plus) یک ماهنامه ورزشی میباشد که توسط فیوچر پیالسی در بریتانیا چاپ میشود. این مجله که از مه ۲۰۰۹ شروع به فعالیت کرده است، شامل اخبار، خصوصیتها، راهنماییهای مربی، و راهنمای خریداران میباشد. بر اساس وبگاه، از مارس ۲۰۱۰، الیزابت هافتون سردبیر تریاثلون پلاس بوده اما گاردین از مت برت، سردبیر سابق ماونتین بایکینگ یوکی و سایکلینگ پلاس، به عنوان سردبیر این مجله نام برده است.
تی۳
تی۳ یا تیتری (به انگلیسی: T3) مجلهای بریتانیایی در حوزۀ ابزارکها، گیزموها و دیگر فناوریها میباشد. تی۳ در ابتدا مخفف فناوری فردا در امروز (به انگلیسی: Tomorrow's Technology Today) بود اما امروزه نه بر روی مجله و نه در وبسایت این جمله به چشم نمیخورد و تنها با عنوان تی۳ یا تی۳داتکام شناخته میشود. بر اساس میزان فروش، این مجله رتبۀ دوم را در میان مجلات رایانهای بریتانیا به دست آورده است. تی۳ هماکنون در بیش از ۲۰ کشور چاپ میشود که در هر کشور محتوای آن متفاوت است.
داتنت
داتنت (به انگلیسی: net.) مجلهو وبسایتی بریتانیایی در حوزۀ انترنت و رایانه میباشد. این مجله که از سال ۱۹۹۴ شروع به کار نموده است، هر چهار هفته یکبار یک شماره را منتشر میکند (هر سال ۱۳ شماره). مخاطبان اولیۀ داتنت کاربران معمولی اینترنت بود اما با گذشت زمان این مجله مخصوص طراحان وب آماتور و حرفهای شد. در سال ۲۰۱۱ نیز اولین شماره از این مجله در فرمت دیجیتال برای تبلتها آماده شد.
دانشنامه زمین
دانشنامهٔ زمین (به انگلیسی: Encyclopedia of Earth) (مخفف EoE) یک مرجع الکترونیکی و دانشنامه برخط در مورد زمین، محیطهای طبیعی و تعامل آن با جامعه است. این دانشنامه مجموعهای از مقالات نوشتهشده توسط محققان، متخصصان، معلمان، و دیگر کارشناسان تاییدشده میباشد، که با یکدیگر همکاری میکنند و مقالههای یکدیگر را بهبود میبخشند. مقالهها بیشتر برای به دانشآموزان، معلمان، دانشمندان و عموم مردم نوشته میشود؛ از اینرو به زبانی غیر فنی نوشتهمیشوند.
رووو بلانش
رووو بلانش (به فرانسوی: La Revue Blanche) نام مجلهای پیشرو که به کوشش برادران ناتانسون در فرانسه انتشار یافت. این نشریه بین سالهای ۱۸۸۹ تا ۱۹۰۳ فعالیت داشت. رووو بلانش سخنگوی نیمه رسمی سمبولیستها بود. مارسل پروست و آلفره ژاری از نویسندگان مجله رووو بلانش بودند.
علوم و فناوری اطلاعات
فصلنامهٔ علوم و فناوری اطلاعات ( علوم اطلاعرسانی سابق )، از پرسابقهترین نشریات حوزهٔ علوم کتابداری و اطلاعرسانی در ایران بهشمار میآید که از سال ۱۳۵۱ تاکنون ( به استثنا یک وقفه ۶ ساله در فاصله سالهای ۱۳۷۱-۱۳۶۵ )، منتشر میگردد.
نخستین شمارهٔ این نشریه با نام «نشریهٔ فنی مرکز مدارک علمی» در مهرماه سال ۱۳۵۱ منتشر گردید و انتشار آن با تغییر نام به «فصلنامهٔ علوم اطلاعرسانی» و در نهایت به «فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات» ادامه یافت. همانگونه که از عنوان مجله برمیآید، به شکل "فصلنامه" منتشر میگردد. شماره استاندارد بینالمللی پیایندهای فصلنامه 5206-1735 است. هماکنون دکتر سیدرحمتالله فتاحی سردبیری فصلنامه را برعهده دارند.
اساسیترین هدف این نشریه، تبادل یافته و دستاوردهای پژوهشی در حوزه اطلاعات و اطلاعرسانی و ایجاد بستری مناسب جهت انتشار گزارش پژوهشهایی در حوزههای کتابداری و اطلاعرسانی، فناوری اطلاعات و علوم اطلاعات است. این فصلنامه توسط پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران (مرکز اطلاعات علمی ایران/ایرانداک سابق) منتشر میگردد.
فست کار (مجله)
فست کار (به انگلیسی: Fast Car) یک ماهنامه بریتانیایی است که توسط شرکت فیوچر پیالسی در باث منتشر میشود. این مجله پیرامون اتومبیل بوده و به فرهنگ اتومبیل و بازار آن میپردازد.
این مجله کار خود را از آوریل ۱۹۹۸ در اورپینگتون، کنت توسط شرکت انتشارات سکیوریتی تحت عنوان پاور اند استایل آغاز کرد.
فورتزا میلان
فورتزا میلان(به ایتالیایی: Forza Milan) نام مجلهای ورزشی است که بصورت ماهانه پیرامون باشگاه میلان منتشر میشود. مطالب این مجله درباره بازیکنان تیم اصلی و جوانان میلان و همچنین کارمندان این تیم ایتالیایی است.
کامپیوتر میوزیک (مجله)
کامپیوتر میوزیک (به انگلیسی: Computer Music) مجلهای بریتانیایی در حوزۀ موسیقی دیجیتال تولید شده در رایانه میباشد. هر شماره از این مجله به همراه یک دیویدی به فروش میرسد که در آن نمونه آهنگ، افزایه صوتی، آموزش، دموی نرمافزارها و چندین مطلب مرتبط دیگر وجود دارد.
گیمزمستر
گیمزمستر (به انگلیسی: GamesMaster (magazine)) مجلهای بریتانیایی پیرامون رایانه و بازیهای رایانهی است که توسط فیوچر پیالسی منتشر میشود. این مجله پرفروشترین مجلۀ بازیهای رایانهای بریتانیا بود و همکنون از خواهر خود، ادج پیشی گرفته است.
ماکسیم (مجله)
ماکسیم یک مجله بینالمللی مخصوص مردان است که در انگلستان واقع شده است. این مجله از عکسهای نه چندان برهنه بازیگران محبوب، خوانندگان و مدلهای زن استفاده میکند. ماکسیم در ایالات متحده با ۲٫۵ میلیون خواننده جزو پیشروان این صنعت محسوب میشود.
مجله رسمی نینتاندو
مجله رسمی نینتاندو (به انگلیسی: Official Nintendo Magazine) یک مجلهی بریتانیایی و استرالیایی دربارۀ کنسولهای بازی نینتندو دیاس، نینتندو ۳دیاس، وی و وی یو شرکت نینتندو میباشد.
این مجله در ابتدا توسط شرکت ئیامایپی(OCLC 52080622) با عنوان مجلۀ سیستم نینتاندو منتشر میشد که به کنسولهای انئیتی، سوپر نینتندو و گیم بوی میپرداخت. بعدها به نامهای مجلۀ نینتاندو، مجلۀ رسمی نینتاندو و مجلۀ رسمی نینتاندو بریتانیا تغییر کرد. این مجله دوازده سال توسط ئیامایپی منتشر شد تا آنکه امتیازش به فیوچر پیالسی(OCLC 46390444) فروخته شد.
فیوچر پیالسی اولین شمارۀ مجله رسمی نینتاندو را در ۱۶ فرویه ۲۰۰۶ منتشر نمود.
مک لایف
مک|لایف (به انگلیسی: Mac|Life) یک ماهنامه آمریکایی میباشد که توسط شرکت فیوچر پیالسی منتشر شده و بر روی رایانههای شخصی مکینتاش و دیگر محصولات مربوط به آن از جمله آیفون و آیپاد، متمرکز است. بین سپتامبر ۱۹۹۶ الی فوریه ۲۰۰۷، این مجله با عنوان مکادیکت منتشر میشد.
مکفرمت
مک فرمت (به انگلیسی: MacFormat) بزرگترین مجلهی بریتانیا برای کاربران مکینتاش میباشد. این مجله که هر ماه توسط شرکت فیوچر پیالسی منتشر میشود، از سال ۱۹۹۳ کار خود را شروع کرده است.
ناتس (مجله)
ناتز (به انگلیسی: Nuts) یک مجله بینالمللی مخصوص مردان است که در انگلستان واقع شده است. این مجله هر سهشنبه (در اصل هر پنجشنبه) منتشر میشود. شعار تبلیغاتی ناتز، زمانی که شما واقعاً به یک چیز بامزه نیاز دارید است. این مجله همچنین از سپتامبر ۲۰۰۷ یک تلویزیون با عنوان ناتز تیوی راه اندازی کرده است. این شبکه از ژانویه ۲۰۰۸ به روی ماهواره رفت.
هفتهنامه شونن جامپ
هفتهنامه شونن جامپ نام یک مجله مانگا است که از سال ۱۹۶۸ در ژاپن، توسط انتشارات شوئیشا منتشر میشود. از جمله مانگاهای سرشناسی که در این مجله منتشر میشوند میتوان به بلزباب، بلیچ، گینتاما، ناروتو، وان پیس و هانتر × هانتر اشاره کرد.
مطبوعات
مطبوعات از ریشه طبع به معنای چاپ است و مشتمل بر هر چیزیاست که بر روی کاغذ به چاپ برسد.
تاریخ مطبوعات در ایران
مطبوعات در ایران تاریخی پرفراز ونشیب را طی کردهاند. نزدیک به یک صدوهفتادسال از تاریخ نخستین روزنامه در ایران میگذرد؛ اما به نظر میرسد مسائل، نیازها، آسیبها و نفاط ضعف حوزه مطبوعات، همچنان دچار تسلسل تکرار یا دورمعیوب است.
تاریخچه مطبوعات در ایران
الف: مطبوعات در ایران از آغاز تا پیروزی انقلاب مشروطه ب: مطبوعات ایران از پیروزی انقلاب مشروطه تا شهریور ۱۳۲۰ ج: مطبوعات ایران ازسال ۱۳۲۰ تا سال ۱۳۳۲ د: مطبوعات ایران از سال ۱۳۳۲ تا پیروزی انقلاب اسلامی ه: مطبوعا ت ایران از پیروزی انقلاب اسلامی تا اکنون
اولین روزنامه نگار ایران
بیشک (محمدصالح شیرازی کازرانی) با نشریه کاغذ اخبار به عنوان اولین روزنامهنگار ایرانی نام خود را در تاریخ مطبوعات جاودانه کردهاست.
اولین مجله
سابقه چاپ اولین مجله در ایران به دوره قاجار و مجلهای به نام (فلاحت مظفری) بر میگردد که محتویات آن درباره کشاورزی است. این مجله در سال ۱۳۱۸ قمری برابر با ۱۹۰۰ میلادی از سوی (اداره کل فلاحت) به چاپ رسید. با توجه به این مجله، فلاحت شاید عنوان اولین مجله را یدک میکشد اما به طور کلی اولین مجله سراسری ایران که مورد توجه عموم قرار گرفت و خوانندههای بیشماری داشت مجله (اطلاعات هفتگی) است.
اولین مجله رنگی
اطلاعات ماهانه (۱۳۲۷ شمسی). این مجله برای نخستین بار در ایران روی جلد مجله عکسهای تمامرنگی چاپ کرد
روزنامه
روزنامه نشریهای است که به طور مرتب و منظم تهیه، چاپ و پخش میشود و بی هیچ قید و شرطی در دسترس مردم قرار میگیرد. روزنامه نه بیانیه است و نه اطلاعیه و برای روشن ساختن افکار مردم بلکه به نشر اخبار و اطلاعات در زمینههای گوناگون و انتقاد و صلاحاندیشی در امور عمومی میپردازد.
پیدایش روزنامهها
در سده ۱۸ جزوهها و اوراق اطلاعاتی برای نخستین بار در اروپا؛ به طور روزانه، چاپ و پخش میشد. پس از پایان سده ۱۹ تعداد خوانندگان روزنامههای اروپایی افزایش یافت و به هزاران یا میلیونها نفر رسید. روزنامههای اولیه بسیاری از انواع اطلاعات را در قطعی محدود و قابل تکثیر جای میدادند. روزنامهها اطلاعاتی را درباره امور جاری، سرگرمی و آگهی در یکجا ارائه میکردند.
چاپ مطبوعات روزانه ارزان در ایالات متحده آمریکا، به سال ۱۸۹۲ میلادی باز میگردد. این روزنامهها نخست فقط در شهر نیویورک توزیع میشد، اما پس از مدتی در تمام شهرهای بزرگ شرق آمریکا توزیع گردید. در نخستین سالهای سده ۲۰، روزنامههای شهری یا منطقهای پدیدار شد که اکثر مناطق ایالات متحده آمریکا را پوشش میداد. در دوران مهاجرت انبوه، روزنامههای بسیاری به زبانهای خارجی در آمریکا منتشر گردید. در سال ۱۹۱۱، نود و هفت روزنامه به زبان آلمانی در شهرهای غربی و شمال شرق آمریکا منتشر میشد.
نخستین روزنامههای معتبر نیویورک تایمز و لندن تایمز بودند. در دیگر کشورهای اروپایی، این دو روزنامه به عنوان الگو مورد توجه قرار میگرفتند. روزنامههای بخش ممتاز بازار تبدیل به نیروی سیاسی عمدهای شدند.
در سال ۱۹۶۰ هر روز در انگلستان بیش از یک روزنامه به ازای هر خانواده به فروش میرسید؛ به طور متوسط ۱۱۲ روزنامه برای هر ۱۰۰ خانواده، اما این نسبت از آن پس پیوسته کاهش یافتهاست. امروزه کمتر از ۹۰ روزنامه برای هر ۱۰۰ خانواده به فروش میرسد.
کشورهای اروپایی، هر کدام تعدادی روزنامههای سراسری، خصوصی و دولتی دارند. روزنامههای اروپا اغلب دیدگاههای سیاسی متفاوتی دارند، موضوعات متفاوتی را دربر میگیرند و امکان انتخاب برای خواننده فراهم میکنند. در آمریکا، همچنان انتشار روزنامههای محلی به صورت یک پیشه انحصاری درآمدهاست. اگر چه روزنامهها در آمریکا محلی هستند، اما به هیچ وجه تماماً در مالکیت افراد محلی قرار نمیگیرند. بیش از ۷۰ درصد این روزنامهها به وسیله شرکتهای انتشاراتی زنجیرهای کنترل میشوند. در بعضی از این روزنامهها، همانند بسیاری از روزنامههای اروپا، مالکان خط مشیها و سیاستهای سرمقالهها را تعیین میکنند و سردبیران و روزنامهنگاران خود را به پیروی از این سیاستها متعهد میدانند. در زنجیره روزنامههای هرست، هر روز چندین سرمقاله برای سردبیران هشت روزنامه عمده فرستاده میشود، که بعضی از آنها باید مورد استفاده واقع شوند، در حالی که بعضی دیگر میتوانند مورد استفاده قرار گیرند.
بسیاری از دولتها اقدام به جلوگیری تملک روزنامهها به وسیله شرکتهای زنجیرهای بزرگ کردهاند تا تلاش کردهاند موازنه سیاسی را به مطبوعات تحمیل کنند.در سال ۱۹۷۰ در نروژ، برنامهای برای متعادل کردن سرمایهگذاری میان روزنامههایی که نماینده جناحهای مختلف سیاسی بودند آغاز گردید، و بیشتر اجتماعات محلی در آن کشور تنها دو یا چند روزنامه دارند که دیدگاههای گوناگون را در مورد اخبار ملی و بینالمللی ارائه میکنند.
با ظهور اینترنت و کتاب الکترونیکی به تدریج تعداد روزنامهها افزایش یافته و از شمارگان آنها کاسته میشود. فناوری جدید چاپ و تولید روزنامهها را بسیار آسانتر از گذشته ساختهاست.
نخستین روزنامههای به زبان فارسی
واژه «روزنامه» در متون کهن فارسی به کار رفتهاست و منظور از آن، بیان رویدادهای مهم درباره پادشاهان و شرح زندگانی وزیران و بزرگان بوده و در یک نسخه منتشر میشدهاست.
این واژه تا روزگار آغازین دوره قاجار نیز به همین مفهوم بودهاست، چنانکه مجموعههایی از این روزنامهها در زبان فارسی موجود است که آخرین مجموعه مستقل از این نوع، روزنامه میرزامحمد کلانتر شیراز در شرح رویدادهای زندیان، و روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه است.
در دوره قاجاری در معنی واژه روزنامه تغییری پدید آمد. به گزارشهای وقایعنگاران دولتی که از شهرستانها اخبار جاری را به دولت مرکزی مینوشتند نیز روزنامه گفته میشد.
نزدیک به شصت سال پیش از چاپ نخستین مطبوعات در ایران و همعصر با زندیان، در سده ۱۸ (میلادی)، چاپ مطالب به زبان فارسی در روزنامههای هند و سپس انتشار روزنامههای تمام فارسی در آن کشور آغاز شده بود. از جملهٔ این روزنامهها، میتوان سلطانالاخبار، جام جهاننما و سراجالاخبار را نام برد. اسدالله خان غالب، شاعر نامور پارسیسرای آن زمان در سراجالاخبار شعرهایش را به چاپ میرساند. نخستین نشریه استان گلستان که به صورت هفته نامه بودبنام"هفته نامه نیمروز" واکنون بنام"روزنامه گلستان نو"به صاحب امتیازی ومدیرمسولی"محمدآذری سیستانی"منتشر شدکه در چهار زمینه اجتماهی,سیاسی,ورزشی وفرهنگی با رویکرد خبری وتحلیلی منتشر شد
پیشینهٔ روزنامه در خاورمیانه
نخستین روزنامه خاورمیانه در سال ۱۸۲۸ هم زمان با سلطنت محمدعلی پاشا در مصر منتشر شد و نامش «الوقایع المصریه» بود. سه سال پس از آن روزنامهای ترکی به نام «تقویم وقایع» منتشر گردید و هشت سال بعد در ایران روزنامه «کاغذ اخبار» (ترجمه کلمه Newspaper) به اهتمام میرزا صالح شیرازی یکی از نخستین دانشجویان اعزامی به اروپا انتشار یافت.
بازار روزنامهها در آستانه انقلاب مشروطه رونق گرفت. رنه گروسه یکی از خاورشناسان مینویسد: «رستاخیز ملت ایران در آغاز قرن بیستم رستاخیز ادبی بود که بیشتر از طریق روزنامهها متجلی گردید.»
یک سال پس از انقلاب (۱۲۸۶ خورشیدی-۱۹۰۷ (میلادی) ) هشتاد و چهار روزنامه در ایران منتشر میشد، نفوذ این روزنامهها بر افکارعمومی به قدری بود که میرزا آقاخان کرمانی و جهانگیرخان صوراسرافیل دوتن از روزنامهنگاران نامی آن روزگار توسط محمدعلی شاه قاجار به جوخه اعدام سپرده شدند. فشار بر روزنامهها در دوران رضاشاه نیز ادامه پیدا کرد، در این دوران هم میرزاده عشقی و فرخی یزدی بر سر این کار جان باختند.
درخشانترین دوران مطبوعات ایران دهه ۱۳۲۰ بود که فضای باز سیاسی رشدی بی سابقه را در روزنامهها پدید آورد. تنها در طول سالهای ۲۰ تا ۲۶ تعداد ۴۶۴ نشریه منتشر میشد که ۴۳۳ عنوان به فارسی و بقیه به زبانهای ارمنی، ترکی، کردی، انگلیسی، فرانسوی، روسی و لهستانی بود.
این روزنامهها امور داخلی را با نهایت آزادی مورد بحث قرار میدادند، (امورخارجی توسط متفقین سانسور میشد) اکثر این روزنامهها نیز از انقلاب اجتماعی دم میزدند و حمله به حکومت را وظیفه خود میدانستند. اما پس از کودتای ۱۳۳۲ روزنامهها در ایران در محاقی طولانی افتادند که تا امروز ادامه دارد. در دوران پهلوی تنها نشریهای که گاه خشم شاه را بر میانگیخت نشریه توفیق بود و جز در دو دوره کوتاه؛ یکی پس از انقلاب اسلامی در سالهای ۱۳۶۰-۱۳۵۷ و دیگری پس از ریاست جمهوری محمد خاتمی در سالهای ۷۷ و ۷۸ مطبوعات ایران همواره از انعکاس آزادانۀ اخبار و انتقاد از حکومت محروم بودهاند.
مطبوعات در قانون ایران
قوانین مطبوعاتی در ایران از اولین قانون مصوب محرم ۱۳۲۶ قمری تاکنون در پی محدود کردن آزادیهای مصرَّح درقانون اساسی بودهاند. هرچند قانون اساسی مشروطه و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هر دو بر آزادی مطبوعات تأکید داشتهاند:
(...غیر از کتب ظلال و مواد مضر به دین مبین... – قانون اساسی مشروطه اصل بیستم)
(...مگرآنکه مخل به مبانی اسلام یا حقوق عمومی باشد...- قانون اساسی جمهوری اسلامی اصل بیست وچهارم)
هر دو قانون نیز رسیدگی به جرایم مطبوعاتی را همچون جرایم سیاسی به هیئت منصفه واگذار کردهاند.
نشریه
نشریه ، به اثری گفته میشود که به طور دورهای نسخه ی جدیدی از آن منتشر میگردد. مثال ساده آن نشریات، روزنامهها و مجلهها هستند. روزنامهها معمولاً روزانه و مجلهها هفتگی یا ماهیانه منتشر میگردند.
نشریهها معمولاً با استفاده از شماره استاندارد بینالمللی پیایندها (شاپا) نمایه میشوند.
اینترنت
اینترنت (به انگلیسی: Internet) (مخفف interconnected networks شبکههای به هم پیوسته) را باید بزرگترین سامانهای دانست که تاکنون به دست انسان طرّاحی، مهندسی و اجرا گردیدهاست. ریشهٔ این شبکهٔ عظیم جهانی به دههٔ ۱۹۶۰باز میگردد که سازمانهای نظامی ایالات متّحدهٔ آمریکا برای انجام پروژههای تحقیقاتی برای ساخت شبکهای مستحکم، توزیع شده و باتحمل خطا سرمایهگذاری نمودند. این پژوهش به همراه دورهای از سرمایهگذاری شخصی بنیاد ملی علوم آمریکا برای ایجاد یک ستون فقرات جدید، سبب شد تا مشارکتهای جهانی آغاز گردد و از اواسط دههٔ ۱۹۹۰، اینترنت به صورت یک شبکهٔ همگانی و جهانشمول در بیاید. وابسته شدن تمامی فعّالیتهای بشر به اینترنت در مقیاسی بسیار عظیم و در زمانی چنین کوتاه، حکایت از آغاز یک دوران تاریخیِ نوین در عرصههای گوناگون علوم، فنّآوری، و به خصوص در نحوه تفکّر انسان دارد. شواهد زیادی در دست است که از آنچه اینترنت برای بشر خواهد ساخت و خواهد کرد، تنها مقدار بسیار اندکی به واقعیت درآمدهاست.
اینترنت سامانهای جهانی از شبکههای رایانهای بهم پیوستهاست که از پروتکلِ «مجموعه پروتکل اینترنت» برای ارتباط با یکدیگر استفاده مینمایند. به عبارت دیگر اینترنت، شبکهٔ شبکه هاست که از میلیونها شبکه خصوصی، عمومی، دانشگاهی، تجاری و دولتی در اندازههای محلی و کوچک تا جهانی و بسیار بزرگ تشکیل شدهاست که با آرایه وسیعی از فناوریهای الکترونیکی و نوری به هم متصل گشتهاند. اینترنت در برگیرنده منابع اطلاعاتی و خدمات گسترده ایست که برجستهترین آنها وب جهانگستر و رایانامه میباشند. سازمانها، مراکز علمی و تحقیقاتی و موسسات متعدد، نیازمند دستیابی به شبکه اینترنت برای ایجاد یک وبگاه، دستیابی از راه دور ویپیان، انجام تحقیقات و یا استفاده از سیستم رایانامه، میباشند. بسیاری از رسانههای ارتباطی سنتی مانند تلفن و تلویزیون نیز با استفاده از اینترنت تغییر شکل دادهاند ویا مجدداً تعریف شدهاند و خدماتی جدید همچون صدا روی پروتکل اینترنت و تلویزیون پروتکل اینترنت ظهور کردند. انتشار روزنامه نیز به صورت وبگاه، خوراک وب و وبنوشت تغییر شکل دادهاست. اینترنت اشکال جدیدی از تعامل بین انسانها را از طریق پیامرسانی فوری، تالار گفتگو و شبکههای اجتماعی بوجود آوردهاست.
در اینترنت هیچ نظارت مرکزی چه بر امور فنّی و چه بر سیاستهای دسترسی و استفاده وجود ندارد. هر شبکه تشکیل دهنده اینترنت، استانداردهای خود را تدوین میکند. تنها استثنا در این مورد دو فضای نام اصلی اینترنت، نشانی پروتکل اینترنت و سامانه نام دامنه است که توسط سازمانی به نام آیکان مدیریت میشوند. وظیفه پی بندی و استاندارد سازی پروتکلهای هستهای اینترنت، IPv4 و IPv6 بر عهده گروه ویژه مهندسی اینترنت است که سازمانی بینالمللی و غیرانتفاعی است و هر فردی میتواند در وظایفشان با آن مشارکت نماید.
واژهشناسی
در زبان انگلیسی واژهٔ Intrnet هنگامی که به شبکه جهانی مبتنی بر پروتکل IP اطلاق میگردد، با حرف بزرگ در اول کلمه، نوشته میشود.
در رسانهها فرهنگ عامه، گاه با اینترنت به صورت یک مقوله عمومی و مرسوم برخورد کرده و آن را با حرف تعریف و به صورت حروف کوچک مینگارند(the internet)
در برخی منابع بزرگ نوشتن حرف اول را به دلیل اسم بودن آن جایز میدانند نه برای صفت بودن این واژه.
واژهٔ لاتین the Internet چنانچه به شبکهٔ جهانی اینترنت اشاره کند، اسم خاص است و حرف اوّلش با حروف بزرگ آغاز میشود(I). اگر حرف اوّل آن کوچک باشد میتواند به عنوان شکل کوچک شده کلمه Internetwork برداشت شود که به معنی میان شبکه است. واژه "ابر" نیز به صورت استعاری، به ویژه در ادبیات رایانش ابری و نرمافزار به عنوان سرویس، برای اشاره به اینترنت به کار میرود.
موسیقی
موسیقی یک هنر است که رسانهٔ آن صدا و سکوت است. عناصر معمول موسیقی ارتفاع (که لحن و هارمونی را در بر دارد)، ریتم (و مفاهیم مربوط به آن، شامل ضرب (موسیقی)، متر، و مفصلبندی (articulation))، فورته، و ویژگیهای صوتی رنگ صدا (timbre) و بافت است.
ریشه واژههای موسیقی و خنیا
واژهٔ موسیقی از واژهای یونانی و گرفته شده از کلمهٔ Mousika و مشتق از کلمهٔ Muse میباشد که نام رب النوع حافظ شعر و ادب و موسیقی یونان باستان است. معادل موسیقی در فارسی خُنیا است و به معنی نوای خوش است. دانلود آهنگ جدید ایرانی دانلود آهنگ جدید خنیا از ریشه «خونیاک» زبان پهلوی و «هو نواک» اوستایی است که خود آن از دو قسمت تشکیل شده است: «هو]به معنای نیک ، زیبا ، خوش، برای نمونه در واژههای هومن (= نیک اندیش)، خسرو (= خوب نام)، و «نواک» به معنای نوا. در کل هونواک، خونیاک و خنیا به معنی «نوای خوش« است.
موسیقی را هنر بیان احساسات به وسیلهٔ آواها گفتهاند که مهمترین عوامل آن صدا و ریتم هستند و همچنین دانش ترکیب صداها به گونهای که خوشآیند باشد و سبب انبساط و انقلاب روان گردد نیز نامیده میشود.
تاریخ موسیقی
شناختن مبداء و منشاء موسیقی برای ما کمال استفاده را در بر دارد زیرا کشف این نکته به شناسائی ماهیت موسیقی کمک بسیاری مینماید و به همین دلیل است که تا کنون علماء و فلاسفه در این باره فرضیات متعددی داشتهاند که از میان آنها سپنسر, نیچه, هاوس اگر– و هردر را باید نام برد.
در دورههای اخیر علماء و محققین با تحقیق در احوال ملل ابتدایی – وحشی و نیمه وحشی طریق مطمئن تری برای تحقیق در این زمینه بر گزیدهاند.فرانسویان قبل از دیگران به مطالعه در این باره پرداختند.
نخست ژان ژاک روسو در اثر خود به نام فرهنگ موسیقی
۱۷۶۷ و بعد از او دولابور در کتاب تحقیقی درباره موسیقی قدیم وجدید۱۷۸۰ این بحث را پیش کشیدند مردم سیاحت پیشه انگلستان نیز پس از فرانسویان به تحقیق در این موضوع پرداختند و در این اواخر آلمانیها تحت عنوان علم موسیقی سنجشی به این تحقیقا ت رونق عمیق بسیاری بخشیدند.
پیدایش موسیقی در ملل
یونان
یونانیها هر مس را به شکرانه بخشیدن موسیقی ستایش میکردند. اما هر مس خدای بازرگانی و بازرگانان بود و به نظر ما بعید میآید که بتواند با موسیقی سر و کاری داشته باشد. ولی از نظر دور نباید داشت که او در عین حال پیک و قاصد خدایان دیگر نیز بود.
قطعا هنگامی که او ضمن گردش و سیاحت در ساحل دریای مدیترانه رشته رودهای را که از برادرش آپولون به سرقت برده بود را بر روی کاسهٔ لاک پشتی استوار کرد از جانب ابومنش یعنی زئوس و محبوبه اش مایا ماموریتی به عهده داشتهاست و به این ترتیب است که اولین ساز یعنی لیر بوجود آمد.
چین
چینیها خیلی پیش از این با موسیقی آشنایی داشتند. چهار هزار و پانصد سال پیش از این پادشاه مقتدری به نام هائونک تی فرمان داد تا موسیقی را اختراع کنند و چهچهه مرغان و زمزمه جویباران را سر مشق دانایان و خردمندان کشور خویش قرار داد.
ژاپن
در ژاپن روزی و روزگاری الهه خورشید قهر کرد و به پناهگاه خود خزید، مردم هر چه عقلشان را روی هم ریختند جز این حیلهای بخاطرشان نرسید که با سرودن الحان متوالی و پیوسته، او را به بیرون آمدن تشویق کنند، حتی امروز نیز در ژاپن به هنگام وقوع کسوف، مردم به خواندن آوازهای فوق العاده قدیمی متوسل میشوند.
ایران
از مهمترین مُهرنگارههای خنیاگری (:موسیقی) در جهان؛ باید از آنچه که در "چوغامیش" خوزستان برجای مانده، یاد کرد که در سالهای ۱۹۶۱-۱۹۶۶ میلادی، یافت شده است. این مهرنگاره ۳۴۰۰ ساله؛ سیمایی از بزم رامشگران را نشان میدهد. در این بزم باستانی، دستهای خنیاگر(:نوازنده) دیده میشوند که هر کدام، به نواختن سازی سرگرم هستند. چگونگی نواختن و نشستن این رامشگران، نشان میدهد که آنها، نخستین دسته خنیاگران(:ارکستر) جهان هستند. در این گروه رامشگران، میبینیم که نوازندهای "چنگ" و دیگری "شیپور" و آن دیگر "تنبک" مینوازد. چهارمین رامشگر در این میان، خوانندهای است که "آواز" میخواند.
دوره نخست از آمدن نژاد آریایی به سرزمین ایران تا انقراض دولت ساسانی از آمدن نژاد آریایی به سرزمین ایران تا انقراض دولت ساسانی انواع سازها و ادوات رایج موسیقی عصر هخامنشیان و پیش از اسلام موسیقی ایران درعهد ساسانیان دوره دوم از طلوع اسلام تا عصر حاضر موسیقی ایران پس از اسلام هجوم مغول و دگرگونی اوضاع ایران وشروع انحطاط علمی وهنری ظهور دولت صفوی و وضع هنر وموسیقی پادشاهان قاجاریه و مختصری از تاریخ موسیقی ایران در این دوره تاثیر شعبه موزیک دارالفنون در حفظ موسیقی ملی درزمان ناصرالدین شاه
آمریکای شمالی
یکی از قبایل آمریکای شمالی معتقدند که موسیقی از جانب یکی از خدایان بنام تسکانی-پوکا مرحمت شدهاست و چنین میپندارند که او پلی از لاک پشتها و نهنگها ساختهاست که در موقع آواز خواندن و نوازندگی با استفاده از آن خورشید صعود میکند.
حبشه
حبشیها نیز خدائی دارند بصورت کبوتر و از نظر آنها این خداوند خواندن و نوشتن را به آنها آموخته و موسیقی را به آنان ارزانی داشتهاست.
ژرمنی
در افسانههای ژرمنی هایمدال قاپچی آسمانها, شیپور غول آسائی دارد که آن را زیر شجره الحیات دفن کردهاست و هرگاه آن را به صدا در آورد روز قیامت آغاز خواهد شد و او در آن روز همه خوانندگان و موسیقیدانان را در پناه خود خواهد گرفت و چون خود او نیز موسیقیدان و آواز خوان بودهاست برای آنان شفاعت خواهد کرد.
بدین نحو تمام ملل قدیم تاریخ و داستان، پدید آمدن موسیقی را با قصهها و افسانهها در آمیخنهاند حتی در قرون وسطی نیز چنین میپنداشتند که موسیقی را یوبال پسر کاین اختراع کردهاست.
ماداگاسکار
از طرف دیگر به آن دلیل که موسیقی را عطیه خدایان میپنداشتند، آنرا وسیله نزدیک شدن به خدا یان و نیروهای ماوراءالطبیعه قرار دادند. با توسل به آن از طرفی چشم زخم و ارواح خبیثه را از خود میراندند، مرگ و بیماری را طرد میکردند و از انقلابات جوی و حریق احتزار مینمودند، و از طرف دیگر برای جلب عطوفت خدایان، نزول باران و برکت و باروری مزارع خویش دعا میکردند. یکی از مبلغین مذهبی به نام سبیره
، صحنهای از مداوای بوسیله موسیقی را که خود در ماداگاسکار ناظر و شاهد آن بودهاست بدین شرح میدهد:
«روزی دوباره مراسم رقص برگزار میشد به طرز مخصوص جوال خانه را به صحن حیاط آورده در کنار یک سکه نقرهای توی هاونی چوبی گذاردند وروی هاون حصیری پهن کرده بیمارانی را که به طرز شگفت آوری بزک کرده بودند روی آن نشاندند، بعد طبلها, گیتارهای بومی و فلوتها را به صدا در آوردند. تمام ساکنین ده گرداگرد بیمار حلقه زده در حین آنکه زنان و دختران آوازی یکنواخت میخواندند مردان و کودکان پیوسته دست میزدند، در این موقع زنی که برای این موقع خاص برگزیده شده بود و از خاندان سرشناسی به نظر میآمد برخاست و برقص آغاز کرد. در همین احوال زنی که پشت سر بیماران پنهان شده با بیلی که در دست داشت به شدت بر صفحهٔ فلزی لبه تیزی که از طناب کهنهای آویخته بود، ضربه میزد بدینطریق پهلوی گوش بیماران سر و صدای کر کنندهٔ وحشتناکی پدید میآمد. آنان گمان میداشتند بدین نحو میتوانند روح خبیث را از بدن بیمارخارج کرده به جان یکی از رقص کنندگان بیندازند.
در جمیع این احوال که هر آن صدای طبلها فزونی میگرفت، دستهای بیشتری کوفته میشد و حنجرههای تازهای در آواز شرکت میکردند. هر دو بیمار با وجود آنکه صدای گوش خراش چندش آوری برخاسته بود همچنان ساکت و بی حرکت بر جای خود نشسته بودند. ناگهان با حال تعجبی که به من دست داده بود دیدم هر دو بیمار از جای خود برخاسته و در حلقه نوازندگان به رقص پرداختند.»
نیروی محسور کننده اصوات تا بروز گارما نیز بر جای مانده و هنوز هم که هنوز است مردمی که در مراحل پائین تمدن هستند در بهار برای باوری مزارع و گاوهای خود با خواندن سرودها، دعا میکنند. آویختن زنگوله به گردن گاوهائی که به چرا میروند نیز به همین دلیل است.
در قرن اخیر نیز هنگامی که کاتولیکها در کلیسا به عبادت مشغولند و صدای دلنواز ارگ طنین میافکند دستخوش جذبه وشور میگردند.
آنچه در فوق گذشت تاریخچهای بود از عقاید و افسانههای ملل قدیمی یا قبایلی که در مراحل پائین تمدن زندگی میکنند ولی باید متذکر بود که ما مردمی که در عهد سیادت علوم طبیعی زندگی میکنیم به هیچ وجه به افسانههای کهن به دیدهٔ تحقیر نمینگریم بلکه میکوشیم زیبائی و حکمتی را که در این قصهها نهفتهاست به بهترین وجه دریابیم.
موسیقی یک هنر است که رسانهٔ آن صدا و سکوت است. عناصر معمول موسیقی ارتفاع (که لحن و هارمونی را در بر دارد)، ریتم (و مفاهیم مربوط به آن، شامل ضرب (موسیقی)، متر، و مفصلبندی (articulation))، فورته، و ویژگیهای صوتی رنگ صدا (timbre) و بافت است.
ریشه واژههای موسیقی و خنیا
واژهٔ موسیقی از واژهای یونانی و گرفته شده از کلمهٔ Mousika و مشتق از کلمهٔ Muse میباشد که نام رب النوع حافظ شعر و ادب و موسیقی یونان باستان است. معادل موسیقی در فارسی خُنیا است و به معنی نوای خوش است. دانلود آهنگ جدید ایرانی دانلود آهنگ جدید خنیا از ریشه «خونیاک» زبان پهلوی و «هو نواک» اوستایی است که خود آن از دو قسمت تشکیل شده است: «هو]به معنای نیک ، زیبا ، خوش، برای نمونه در واژههای هومن (= نیک اندیش)، خسرو (= خوب نام)، و «نواک» به معنای نوا. در کل هونواک، خونیاک و خنیا به معنی «نوای خوش« است.
موسیقی را هنر بیان احساسات به وسیلهٔ آواها گفتهاند که مهمترین عوامل آن صدا و ریتم هستند و همچنین دانش ترکیب صداها به گونهای که خوشآیند باشد و سبب انبساط و انقلاب روان گردد نیز نامیده میشود.
تاریخ موسیقی
شناختن مبداء و منشاء موسیقی برای ما کمال استفاده را در بر دارد زیرا کشف این نکته به شناسائی ماهیت موسیقی کمک بسیاری مینماید و به همین دلیل است که تا کنون علماء و فلاسفه در این باره فرضیات متعددی داشتهاند که از میان آنها سپنسر, نیچه, هاوس اگر– و هردر را باید نام برد.
در دورههای اخیر علماء و محققین با تحقیق در احوال ملل ابتدایی – وحشی و نیمه وحشی طریق مطمئن تری برای تحقیق در این زمینه بر گزیدهاند.فرانسویان قبل از دیگران به مطالعه در این باره پرداختند.
نخست ژان ژاک روسو در اثر خود به نام فرهنگ موسیقی
۱۷۶۷ و بعد از او دولابور در کتاب تحقیقی درباره موسیقی قدیم وجدید۱۷۸۰ این بحث را پیش کشیدند مردم سیاحت پیشه انگلستان نیز پس از فرانسویان به تحقیق در این موضوع پرداختند و در این اواخر آلمانیها تحت عنوان علم موسیقی سنجشی به این تحقیقا ت رونق عمیق بسیاری بخشیدند.
پیدایش موسیقی در ملل
یونان
یونانیها هر مس را به شکرانه بخشیدن موسیقی ستایش میکردند. اما هر مس خدای بازرگانی و بازرگانان بود و به نظر ما بعید میآید که بتواند با موسیقی سر و کاری داشته باشد. ولی از نظر دور نباید داشت که او در عین حال پیک و قاصد خدایان دیگر نیز بود.
قطعا هنگامی که او ضمن گردش و سیاحت در ساحل دریای مدیترانه رشته رودهای را که از برادرش آپولون به سرقت برده بود را بر روی کاسهٔ لاک پشتی استوار کرد از جانب ابومنش یعنی زئوس و محبوبه اش مایا ماموریتی به عهده داشتهاست و به این ترتیب است که اولین ساز یعنی لیر بوجود آمد.
چین
چینیها خیلی پیش از این با موسیقی آشنایی داشتند. چهار هزار و پانصد سال پیش از این پادشاه مقتدری به نام هائونک تی فرمان داد تا موسیقی را اختراع کنند و چهچهه مرغان و زمزمه جویباران را سر مشق دانایان و خردمندان کشور خویش قرار داد.
ژاپن
در ژاپن روزی و روزگاری الهه خورشید قهر کرد و به پناهگاه خود خزید، مردم هر چه عقلشان را روی هم ریختند جز این حیلهای بخاطرشان نرسید که با سرودن الحان متوالی و پیوسته، او را به بیرون آمدن تشویق کنند، حتی امروز نیز در ژاپن به هنگام وقوع کسوف، مردم به خواندن آوازهای فوق العاده قدیمی متوسل میشوند.
ایران
از مهمترین مُهرنگارههای خنیاگری (:موسیقی) در جهان؛ باید از آنچه که در "چوغامیش" خوزستان برجای مانده، یاد کرد که در سالهای ۱۹۶۱-۱۹۶۶ میلادی، یافت شده است. این مهرنگاره ۳۴۰۰ ساله؛ سیمایی از بزم رامشگران را نشان میدهد. در این بزم باستانی، دستهای خنیاگر(:نوازنده) دیده میشوند که هر کدام، به نواختن سازی سرگرم هستند. چگونگی نواختن و نشستن این رامشگران، نشان میدهد که آنها، نخستین دسته خنیاگران(:ارکستر) جهان هستند. در این گروه رامشگران، میبینیم که نوازندهای "چنگ" و دیگری "شیپور" و آن دیگر "تنبک" مینوازد. چهارمین رامشگر در این میان، خوانندهای است که "آواز" میخواند.
دوره نخست از آمدن نژاد آریایی به سرزمین ایران تا انقراض دولت ساسانی از آمدن نژاد آریایی به سرزمین ایران تا انقراض دولت ساسانی انواع سازها و ادوات رایج موسیقی عصر هخامنشیان و پیش از اسلام موسیقی ایران درعهد ساسانیان دوره دوم از طلوع اسلام تا عصر حاضر موسیقی ایران پس از اسلام هجوم مغول و دگرگونی اوضاع ایران وشروع انحطاط علمی وهنری ظهور دولت صفوی و وضع هنر وموسیقی پادشاهان قاجاریه و مختصری از تاریخ موسیقی ایران در این دوره تاثیر شعبه موزیک دارالفنون در حفظ موسیقی ملی درزمان ناصرالدین شاه
آمریکای شمالی
یکی از قبایل آمریکای شمالی معتقدند که موسیقی از جانب یکی از خدایان بنام تسکانی-پوکا مرحمت شدهاست و چنین میپندارند که او پلی از لاک پشتها و نهنگها ساختهاست که در موقع آواز خواندن و نوازندگی با استفاده از آن خورشید صعود میکند.
حبشه
حبشیها نیز خدائی دارند بصورت کبوتر و از نظر آنها این خداوند خواندن و نوشتن را به آنها آموخته و موسیقی را به آنان ارزانی داشتهاست.
ژرمنی
در افسانههای ژرمنی هایمدال قاپچی آسمانها, شیپور غول آسائی دارد که آن را زیر شجره الحیات دفن کردهاست و هرگاه آن را به صدا در آورد روز قیامت آغاز خواهد شد و او در آن روز همه خوانندگان و موسیقیدانان را در پناه خود خواهد گرفت و چون خود او نیز موسیقیدان و آواز خوان بودهاست برای آنان شفاعت خواهد کرد.
بدین نحو تمام ملل قدیم تاریخ و داستان، پدید آمدن موسیقی را با قصهها و افسانهها در آمیخنهاند حتی در قرون وسطی نیز چنین میپنداشتند که موسیقی را یوبال پسر کاین اختراع کردهاست.
ماداگاسکار
از طرف دیگر به آن دلیل که موسیقی را عطیه خدایان میپنداشتند، آنرا وسیله نزدیک شدن به خدا یان و نیروهای ماوراءالطبیعه قرار دادند. با توسل به آن از طرفی چشم زخم و ارواح خبیثه را از خود میراندند، مرگ و بیماری را طرد میکردند و از انقلابات جوی و حریق احتزار مینمودند، و از طرف دیگر برای جلب عطوفت خدایان، نزول باران و برکت و باروری مزارع خویش دعا میکردند. یکی از مبلغین مذهبی به نام سبیره
، صحنهای از مداوای بوسیله موسیقی را که خود در ماداگاسکار ناظر و شاهد آن بودهاست بدین شرح میدهد:
«روزی دوباره مراسم رقص برگزار میشد به طرز مخصوص جوال خانه را به صحن حیاط آورده در کنار یک سکه نقرهای توی هاونی چوبی گذاردند وروی هاون حصیری پهن کرده بیمارانی را که به طرز شگفت آوری بزک کرده بودند روی آن نشاندند، بعد طبلها, گیتارهای بومی و فلوتها را به صدا در آوردند. تمام ساکنین ده گرداگرد بیمار حلقه زده در حین آنکه زنان و دختران آوازی یکنواخت میخواندند مردان و کودکان پیوسته دست میزدند، در این موقع زنی که برای این موقع خاص برگزیده شده بود و از خاندان سرشناسی به نظر میآمد برخاست و برقص آغاز کرد. در همین احوال زنی که پشت سر بیماران پنهان شده با بیلی که در دست داشت به شدت بر صفحهٔ فلزی لبه تیزی که از طناب کهنهای آویخته بود، ضربه میزد بدینطریق پهلوی گوش بیماران سر و صدای کر کنندهٔ وحشتناکی پدید میآمد. آنان گمان میداشتند بدین نحو میتوانند روح خبیث را از بدن بیمارخارج کرده به جان یکی از رقص کنندگان بیندازند.
در جمیع این احوال که هر آن صدای طبلها فزونی میگرفت، دستهای بیشتری کوفته میشد و حنجرههای تازهای در آواز شرکت میکردند. هر دو بیمار با وجود آنکه صدای گوش خراش چندش آوری برخاسته بود همچنان ساکت و بی حرکت بر جای خود نشسته بودند. ناگهان با حال تعجبی که به من دست داده بود دیدم هر دو بیمار از جای خود برخاسته و در حلقه نوازندگان به رقص پرداختند.»
نیروی محسور کننده اصوات تا بروز گارما نیز بر جای مانده و هنوز هم که هنوز است مردمی که در مراحل پائین تمدن هستند در بهار برای باوری مزارع و گاوهای خود با خواندن سرودها، دعا میکنند. آویختن زنگوله به گردن گاوهائی که به چرا میروند نیز به همین دلیل است.
در قرن اخیر نیز هنگامی که کاتولیکها در کلیسا به عبادت مشغولند و صدای دلنواز ارگ طنین میافکند دستخوش جذبه وشور میگردند.
آنچه در فوق گذشت تاریخچهای بود از عقاید و افسانههای ملل قدیمی یا قبایلی که در مراحل پائین تمدن زندگی میکنند ولی باید متذکر بود که ما مردمی که در عهد سیادت علوم طبیعی زندگی میکنیم به هیچ وجه به افسانههای کهن به دیدهٔ تحقیر نمینگریم بلکه میکوشیم زیبائی و حکمتی را که در این قصهها نهفتهاست به بهترین وجه دریابیم.
ساعت : 6:01 pm | نویسنده : admin
|
مطلب بعدی